ေရွာင္ေလေဝးေဝး ေက်ာက္မီးေသြး

 ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ အေနာက္ႏိုင္ငံ ၂ ႏိုင္ငံကို အလည္အပတ္ထြက္တယ္။ ဒီ ၂ ႏိုင္ငံကို ေလ့လာၾကည့္လိုက္ေတာ့ renewable စြမ္းအင္ ေရ၊ ေလ နဲ႕ ေန စြမ္းအင္တို႕ကို အရမ္းသုံးၾကပါတယ္။ (ေရအားကို base load ထားျပီး ေနနဲ႕ ေလကို intermediate load အေနနဲ႕ေပါ့) ဒါ့ အျပင္ ၂၀၅၀ မွာ ေက်ာက္မီးေသြး အပါအဝင္ ရုပ္ၾကြင္းေလာင္စာက လွ်ပ္စစ္ထုတ္မႈေတြကို လုံးဝ ပေပ်ာက္ဖို႕ target ထားၾကတယ္။ ဒီႏိုင္ငံေတြ သြားလည္ပတ္တာဟာ နည္းပညာ ေဆြးေႏြးဖလွယ္ဖို႕ပဲလား။

ဒီေန႕ပဲ စြမ္းအင္ မူဝါဒ ၁၀ ခ်က္ ထုတ္ျပန္ေတာ့မယ့္ သတင္းေတြ႕ရတယ္။ မူဝါဒထဲမွာ ေရအားကို အဓိကထားမယ္ ဆိုထားျပီး ေန၊ ေလနဲ႕ ဓာတ္ေငြ႕ကို ရံထားပါတယ္။ ေက်ာက္မီးေသြးကိုေတာ့ ေနာက္ဆုံး မလုပ္မျဖစ္ အေျခအေနမ်ဳိး ေရာက္မွ လုပ္မယ္လို႕ဆိုပါတယ္။

ဒီေန႕ ေနာက္သတင္းတစ္ခုကေတာ့ လာအိုက ေရအားလွ်ပ္စစ္ေတြ ဝယ္ယူမယ့္ သတင္း ေဆြးေႏြးတာပါပဲ။ ေစ်းႏႈန္းေတာ့ မသိရေသးပါဘူး။

မၾကာခင္က လွ်ပ္စစ္သုံးစြဲမႈနဲ႕ ပါတ္သက္လို႕ လႊတ္ေတာ္ေမးခြန္းကို လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ စြမ္းအင္၀န္ၾကီးဌာန ဒုတိယ၀န္ၾကီးေဒါက္တာထြန္းႏိုင္က ေျဖၾကားရာမွာ ႏွစ္အလိုက္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား သုံးစြဲမႈ တိုးတက္လာျခင္းမ်ားကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ေရးအတြက္ ေရအား၊ ေနေရာင္ျခည္ႏွင့္ ေလစြမ္းအင္သုံး လွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္း ၆၀ ခုတို ့ကို စီစဥ္ထားရွိသည္ဟု ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ အစည္းအေ၀းမွာ မၾကာခင္က ရွင္းျပပါတယ္။ ေရအားတင္ပဲ စီမံကိန္း အခု ၅၀ ရွိေနပါတယ္။ ၁ ႏွစ္ အတြင္း ၂၂၅ မီဂါဝပ္ ျမင္းျခံ gas စက္ရုံ ျပီးဖို႕ ရွိသလို ၂ ႏွစ္ ေက်ာ္မွာ ရဲရြာ အထက္က ေရကာတာ ျပီးဖို႕ ရွိပါတယ္...။

ဒါေပမယ့္ ေက်ာက္မီးေသြးကို ေလာ္တဲ့ ပို႕စ္ေတြ အင္နဲ႕ အားနဲ႕ ေတာ္ေတာ္တက္လာတယ္ ေတြ႕ေနရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Cleaner coal နဲ႕ carbon captured and storage (CCS) နည္းပညာေတြ ဘာလဲ ဘယ္လိုလဲ သိဖို႕ လိုလာပါတယ္။

CO2 ကို ဘယ္လို ဖမ္းလဲ ..
------------------------------
ဖမ္းနည္း ၃ နည္း ရွိပါတယ္။ ပထမနည္းက ေက်ာက္မီးေသြး မီးရႈိ႕ျပီး ထြက္ေပၚလာတဲ့ CO2 ကို အရည္တမ်ဳိးထဲ ျဖတ္ခိုင္းျပီး CO2 ကို စုတ္ယူထားလိုက္တယ္။ ဒီ အရည္ကို ျပန္အပူေပးရင္ CO2 ျပန္ထြက္လာကာ ဖမ္းယူ သိမ္းရတယ္။ ဒုတိယနည္း ေက်ာက္မီးေသြး မီးမရႈိ႕ခင္ ေအာက္ဆီဂ်င္လႊတ္ျပီး syngas ကာဗြန္မိုေနာက္ဆိုက္နဲ႕ ဟုိက္ျဒဳိဂ်င္ ျဖစ္ေစတဲ့ နည္းလည္း ရွိပါတယ္။ ဒီ syngas ကို ေရေငြ႕နဲ႕ေပါင္းေစျပီး CO2 ျပန္ျဖစ္ေစျပီး စုယူတယ္။ ေနာက္ ဆုံး တနည္းကေတာ့ ေက်ာက္မီးေသြး ေအာက္ဆီဂ်င္ထဲမွာ မီးရိႈ႕ပါတယ္။ ေရေငြ႕နဲ႕ CO2 ထြက္လာျပီး အေအးခံကာ ျပန္ခြဲပါတယ္။

CO2 ေတြ ဘယ္လို သိမ္းထားမလဲ ...
------------------------------------------
CO2 ေတြကို ဖိအားေပးျပီး ပိုက္မ်ားနဲ႕ ခ်ိတ္ဆက္ပို႕လႊတ္ျပီး သိုေလွာင္သိမ္းဆည္းပါတယ္။ သူတို႕ကို ေရနံတြင္းေဟာင္း ဓာတ္ေငြ႕တြင္းေဟာင္းေတြထဲ၊ တူးေဖာ္မႈ မျပဳလုပ္ႏိုင္တဲ့ ေက်ာက္မီးေသြးေက်ာေတြ ေအာက္၊ ဆားေအာင္းလႊာေတြေအာက္ ပို႕လႊတ္ သိမ္းဆည္းပါတယ္။ ဒီေနရာေတြ ေရာက္ေအာင္ ပိုက္လိုင္းျဖင့္ သြယ္ယူပါတယ္။

ဒါဆို Cleaner coal ေတြ ေဆာက္ၾကမလား ...
---------------------------------------------------
အေနာက္ႏိုင္ငံေတြကေတာ့ ပိုကုန္က်တဲ့ ေက်ာက္မီးေသြး CCS (carbon capture and storage) ေတြ ေဆာက္မယ့္ အစား gas စက္ရုံ ေဆာက္တာပဲ ပိုအားသန္ၾကပါတယ္တဲ့...။ ဓာတ္ေငြ႕ ေစ်းဟာ အခု တယူနစ္ ၂ ေဒၚလာပါ။ ဓာတ္ေငြ႕ေစ်း တယူနစ္ ၇ ေဒၚလာထက္ ျမင့္လာမွပဲ ဒီလို စက္ရုံေတြ ေဆာက္ၾကလိမ့္မယ္လို႕ တြက္ခ်က္ပါတယ္။ အိုဘားမားကေတာ့ ေက်ာက္မီးေသြး စက္ရုံေတြဟာ သူတို႕ ထုတ္လႊင့္တဲ့ CO2 ၄၀% ကို ဖမ္းေပးႏိုင္တယ္ဆိုရင္ တည္ေဆာက္ခြင့္ေပးပါတယ္။

အၾကီးဆုံး အခက္အခဲေတြက ဘာလဲ ...
--------------------------------------------
ကုန္က်စရိတ္ပါ။ သာမာန္ေက်ာက္မီးေသြး စက္ရုံထက္ ၇၅% ကုန္က်စရိတ္ ပိုေစပါတယ္။ CO2 ေတြ သယ္ယူျပီး သိုေလွာင္မယ့္အေျခခံ အေဆာက္အအုံ အတြက္ အၾကီးအက်ယ္ ကုန္က်စရိတ္တက္ပါတယ္။ ဒါေတြ တတ္ဆင္ ထားေပမယ့္လည္း စစ္ေဆးမႈ မရွိမခ်င္း စက္ရုံေတြဟာ လူမသိ သူမသိ ေလထုထဲကို CO2 ေတြ လႊင့္ထုတ္ ႏိုင္ပါတယ္။ (CCS process အတြက္ လွ်ပ္စစ္လိုပါတယ္။ စက္ရုံရဲ႕ထုတ္လုပ္လိုက္တဲ့ လွ်ပ္စစ္ရဲ႕ ၂၅% ကို အသုံးျပဳရမွာပါ)

CCS ပါတဲ့ စက္ရုံေတြ တကယ္ေကာင္းျပီလား ...
-----------------------------------------------------
ဒီနည္းပညာဟာ ကာဗြန္နဲ႕ ေလထု ညစ္ညမ္းမႈကို သက္သာေစတာျဖစ္ျပီး အျခား အဆုတ္ေရာဂါ၊ ပန္းနာ နဲ႕ ႏွလုံးေရာဂါ အတြက္ေတာ့ မကာကြယ္ ႏုိင္ပါဘူး။ ေတာင္အလုံးလိုက္ေဖ်ာက္တဲ့ မိုင္းတူးမႈနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ ကုန္က်မႈလည္း ေလ်ာ့ မက်သြားဘူး။ (ေက်ာက္မီးေသြးမိုင္းဟာ ကမၻာၾကီး အပူခ်ိန္ ျမင့္တက္ေစတဲ့ GHG ဓာတ္ေငြ႕ တမ်ဳိးျဖစ္တဲ့ မီသိန္း ဒုတိယအထြက္ဆုံးေနရာျဖစ္ျပီး (ပထမ --> သဘာဝဓာတ္ေငြ႕ တူးေဖာ္မႈ) အသက္အႏၱရာယ္အမ်ားဆုံး မိုင္းတူးေဖာ္မႈျဖစ္တယ္၊ မၾကာခင္ကတင္ အီရန္မွာ ေက်ာက္မီေသြးတြင္း မီသိန္း ေပါက္ကြဲမႈေၾကာင့္ ၂၄ ဦးေသဆုံးျပီး တရုတ္မွာ ရထားဥမွင္လႈိင္တူးတဲ့ အဖြဲ႕ ေက်ာက္မီးေသြးေၾကာမွ မီသိန္းနဲ႕တိုးကာ မီးေလာင္ေပါက္ကြဲလို႕ ၁၁ ေယာက္ေသပါတယ္) CCS မွာ ေရနံပါ ပါဝင္ပတ္သက္ရရင္ ေရနံအတြက္လည္း ပတ္ဝန္းက်င္ ညစ္ညမ္းမႈ ကုန္က်စရိတ္ပိုပါတယ္။

သိမ္းဆည္းထားတဲ့ CO2 ေတြ စိမ့္ထြက္ႏိုင္မလား .....
------------------------------------------------------------
စြမ္းအင္ပါရဂူေတြ အေျပာအရ စိမ့္ထြက္ႏိုင္စြမ္းနည္းေပမယ့္ စိမ့္ထြက္တာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေရနံတြင္းေဟာင္းေတြ မွာ သိမ္းဆည္တာဟာ မျမင္ရႏိုင္တဲ့ အေပါက္မ်ားလည္း ရွိႏိုင္ပါတယ္.။ ဒီက စိမ့္ထြက္လာတဲ့ CO2 ဟာ ေျမေအာက္ေရ ကို ညစ္ညမ္းေစျပီး ေလထုထဲကို ျပန္ေရာက္လာႏိုင္ပါတယ္။ ၁၉၈၆ ကင္မရြန္းမွာ မီးေတာင္ေပါက္ကြဲရာက ေျမေအာက္မွ CO2 တိုးထြက္လာက တိမ္တိုက္ၾကီးအသြင္ ဖုံးလႊမ္းခဲ့လို႕ လူ ၁၇၀၀ ဟာ အသက္ရႈ မရျဖစ္ကာ ေသဆုံးခဲ့ပါတယ္။ ေကာင္းမြန္တဲ့ သုိေလွာင္မယ့္ ေနရာ ရွာေဖြရတာတင္ အခ်ိန္မ်ားစြာၾကာမွာပါ။

Credit : Moe Hein