ေတာ္စိန္ခို

ေတာ္စိန္ခို

ဗိုလ္ခ်ဴပ္ေအာင္ဆန္း၏ အထုပၸတၱိတြင္ ငယ္စဥ္အခါက ဦးစိန္ခိုဆုကို ရရွိခဲ့ေၾကာင္း ပါေလသည္။ ထိုအခါ ဦးစိန္ခိုဆိုသည္မွာ မည္သူနည္းဟု ရွာေဖြေလ့လာၾကည့္ရာ ထိုသူမွာ ျမန္မာျပည္ဖြားတရုတ္လူမ်ိဳး  တစ္ဦးျဖစ္ေၾကာင္း သိရေလသည္။

ဦးစိန္ခိုေခၚ ေတာ္စိန္ခို၏ အမည္အရင္းမွာ 杜成誥 သုခ်န္ေကာက္ ျဖစ္ၿပီး ၁၈၆၄ ခုနစ္ ဒီဇင္ဘာ ၇ ရက္ေန႔တြင္ ဖခင္ ေတာ္စိန္စြန္း 杜成孫 သုခ်န္စြန္း ႏွင့္ မိခင္ ေဒၚႏုတို႔မွ ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။ မိခင္ျဖစ္သူဟာ ရွမ္းမင္းသမီး တပါးလို႔လဲ သိရပါတယ္။ ဖခင္ျဖစ္သူဟာ ဖူက်န္႔ျပည္နယ္ အမြိဳင္ (ရွမန္) မွ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ေျပာင္းေရြ႕လာခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ဗန္းေမာ္သို႔ ေရာက္ရွိၿပီး ကုန္ေရာင္းဝယ္ရင္းမွ ရန္ကုန္သို႔ ကုန္သည္ႀကီးအျဖစ္ ေျပာင္းေရႊ႕လာသည္ဟု သိရသည္။

ေတာ္စိန္ခို၏ ဘဝျဖစ္စဥ္အက်ဥ္းမွာ

အထက္တန္းပညာ ကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ သင္ယူၿပီး အသက္ ၁၇ ႏွစ္အရြယ္တြင္ ကာလကတၱား တကၠသိုလ္မွ က်င္းပေသာ စာေမးပြဲကို ေျဖဆိုေအာင္ျမင္သည္။

ခရစ္နွစ္ ၁၈၉၂ ခုနွစ္တြင္ အဂၤလန္နိုင္ငံ ကင္းဗရိတ္တကၠသိုလ္ ခရိုက္ခ်္ ေကာလိပ္၌ ပညာဆက္လက္ဆည္းပူးသည္။

၁၈၉၃ ခုနွစ္တြင္ ျမန္မာနိုင္ငံသို႔ ျပန္ေရာက္ၿပီး လက္ေထာက္အတြင္းဝန္အျဖစ္ အစိုးရ အမႈထမ္း အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္သည္။

ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၉၅ ခုနစ္တြင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားထံမွ ပါ႒ိဘာသာကို သင္ယူေလ့လာသည္။

ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၉၇ ခုနစ္တြင္ ပီကင္း (ေပက်င္း) သို႔ ျမန္မာဘာသာျပန္အျဖစ္ ေစလႊတ္ျခင္း ခံရသည္။ (ဘာသာျပန္အရာရွိ) အျဖစ္ ခန္႔အပ္ခံရသည္။

၁၈၉၇ ခုနွစ္တြင္ တရုတ္ေရးရာအႀကံေပးအရာရွိနွင့္ ကမၺည္းေက်ာက္စာအရာရွိအျဖစ္ ပူးတြဲ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေစသည္။

၁၈၉၉-၁၉၀၁ ခုနွစ္မ်ားတြင္ တရုတ္ျပည္၌ ျဖစ္ပြားခဲ႔ေသာ ေဘာက္ဆာေတာ္လွန္ေရး ကာလအတြင္း မစၥတာေတာ္စိန္ခိုသည္ တရုပ္-ျမန္မာနယ္ျခားေစာင့္အရာရွိတာဝန္ကို ထမ္းေဆာင္ရသည္။ ထိုနယ္ျခားမွာပင္ အဂၤလိပ္-တရုတ္ ၂ ဘာသာသင္ၾကားေသာ ေက်ာင္းကို တည္ေထာင္ရာတြင္ ကူညီေပးခဲ့သည္။

၁၉၀၂ ခုနွစ္တြင္ မူလရာထူးျဖစ္ေသာ လက္ေထာက္ အတြင္းဝန္ေနရာတြင္ တာဝန္ကို ျပန္္လည္ ထမ္းေဆာင္ရသည္။

၁၉၀၃ ခုနွစ္တြင္ K.I.H ေရႊတံဆိပ္ ခ်ီးျမင့္ခံရသည္။

၁၉၀၆ ခုနွစ္တြင္ ကမၺည္းေက်ာက္စာဝန္ရာထူးကို အသစ္တီထြင္လိုက္ေသာအခါ မစၥတာ ေတာ္စိန္ခို သည္ ပထမဦးဆံုးေသာ ကမၺည္းေက်ာက္စာဝန္ ျဖစ္လာသည္။

၁၉၁၁ ခုနွစ္တြင္ I.S.O ဘြဲ႕ကိုလည္းေကာင္း ၁၉၁၇ ခုနွစ္တြင္ C.I.E ဘြဲ႕ကိုလည္းေကာင္း ခ်ီးျမွင့္ခံရသည္။

၁၉၁၉ ခုနွစ္တြင္ အၿငိမ္းစားယူခဲ့ၿပီး ၁၉၂၃ ခုနွစ္တြင္ ဘုရင္ခံ ခန္႔အပ္ေသာ ဥပေဒျပဳေကာင္စီ မင္းတိုင္ပင္အမတ္ ျဖစ္လာခဲ႔သည္။

ျမန္မာနိုင္ငံသုေတသနအသင္း ဂ်ာနယ္
အိႏၵိယနိုင္ငံထုတ္ ေရွးေဟာင္းပညာဂ်ာနယ္
ၿဗိတိန္နိုင္ငံထုတ္ Asia Queer Review
အာရွေတာ္ဝင္အသင္း ဂ်ာနယ္တို႔တြင္ ျမန္မာမႈဆိုင္ရာ ကမၺည္းေက်ာက္စာမ်ား အေၾကာင္း တိုင္းရင္းသား
လူမ်ဴ ိးမ်ားႏွင့္ စာေပယဥ္ေက်းမႈအေၾကာင္း ေစတီပုထိုးမ်ားနွင့္ ဗိသုကာဆိုင္ရာ အေၾကာင္း တို႔ကို ေရးသားခဲ႔သည္။

ထို႔ျပင္ ျမန္မာတို႔၏ ဓေလ႔ထံုးတမ္းမ်ား တိုင္းရင္းသားရိုးရာ ေရွးေဟာင္းအံုျပင္မ်ား သာသနာေတာ္ေရး ပညာေရးဆိုင္ရာ ေဆာင္းပါးမ်ားစြာကိုလည္း ေရးသားခဲ့သည္။

လႊတ္ေတာ္မွတ္တမ္း ေကာက္ႏုတ္ခ်က္ စာအုပ္သည္ မစၥတာေတာ္စိန္ခို၏ ထင္ရွားေသာ စာအုပ္ျဖစ္သည္။

ကလ်ာဏီသိမ္ေက်ာက္စာနွင့္ မင္းဘူးဆရာေတာ္ ဦးၾသဘာသ၏ မဟာဇနကၠ ဇာတ္ေတာ္ႀကီးကို အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ျပန္ဆိုေရးသားခဲ့သည္။

မစၥတာ ေတာ္စိန္ခိုသည္ ဗုဒၶဘာသာ၌ သက္ဝင္ယံုၾကည္ေသာ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ရံုမွ်မက ျမန္မာမႈကို ျမတ္နိုးေသာ တရုတ္အမ်ဴ ိးအႏြယ္ ျဖစ္သည္။

မိမိကိုယ္တိုင္ေရာ သားသမီးမ်ားပါ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈနွင့္ အညီေနထိုင္ေလ့ရွိသည္။

တိုင္းရင္းျဖစ္ ပင္နီအက်ၤ ီကိုသာ စံနမူနာျပ ဝတ္ဆင္ေလ့ရွိသည္။

မစၥတာေတာ္စိန္ခိုသည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေန ကုန္သည္ႀကီး မစၥတာတန္ထြန္း၏ သမီးနွင့္ လက္ထပ္ခဲ့သည္။ ဇနီးျဖစ္သူမွာ ၁၉၁၀ ခုနစ္တြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။ သား ၆ ေယာက္ သမီး ၁ ေယာက္ ထြန္းကားခဲ့သည္။

ေတာ္စိန္ခိုသည္ အသက္ ၆၆ နွစ္အရြယ္ ၁၉၃၀ ခုနစ္ ေမလ ၂၉ ရက္ေန႔တြင္ မႏၲေလးၿမိဳ႕၌ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။
 

Credit:
#SwamHtet(天下第一)

ေတာ္စိန္ခို ေရးသားခဲ့သည့္ Elementary Handbook of The Burmese Language