ကမၻာေပၚတြင္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာ အမ်ိဳးေပါင္း ၁၂၀ ေက်ာ္ ရွိသည့္အနက္ စိန္သည္ အဖိုးထိုက္တန္ဆံုးေသာ ရတနာတစ္မ်ိဳးျဖစ္၏။ စိန္သည္ လူတို႔၏ လက္၀တ္ရတနာ တန္ဆာမ်ားအတြက္သာမက စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ားတြင္လည္း အေရးပါသည့္ ပစၥည္းတစ္မ်ိဳးျဖစ္သည္။ မာျခင္းအဆင့္ ၁၀ ၌ ရွိသျဖင့္ မာျခင္းအဆင့္ အျမင့္ဆံုးျဖစ္ျပီး စိန္ကို ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ား၏ ဘုရင္ဟု ေခၚစမွတ္ျပဳၾကသည္။
ထူးျခားသည့္ ေတာက္ပလင္းလက္မႈ
လက္ကိုင္အိတ္ေဆာင္ မွန္ဘီလူး (10x lens) နွင့္
စိန္ကိုၾကည့္လွ်င္ စိန္၏ ပင္ကိုယ္အလင္းေရာင္ျဖင့္ တဖိတ္ဖိတ္ေတာက္ပေနသည္ဟု ထင္မွတ္ရသည္။ သို႔ရာတြင္ စင္စစ္ ထိုအလင္းေရာင္သည္ စိန္၏ ပင္ကိုယ္အလင္းေရာင္ မဟုတ္ေပ။ အလင္းေရာင္သည္ ေရ၊ ဖန္ထည္ပစၥည္း စသည္တို႔တြင္ ျဖတ္သန္းသြားေသာအခါ မူလလမ္းေၾကာင္းမွ အနည္းငယ္ ယိမ္းယိုင္သြားတတ္သည္။ အလင္းေရာင္သည္ စိန္ကိုျဖတ္သြားေသာအခါတြင္မူ ပိုမို ယိမ္းယိုင္သြားေလ့ရွိသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အကြက္ေဖာ္ထားေသာ စိန္၏ မ်က္ႏွာျပင္ေပၚသို႔ သက္ေရာက္လာသည့္အခါ အလင္းေရာင္သည္ အျပင္ဘက္သို႔ တစ္မဟုတ္ခ်င္း ထြက္မသြားဘဲ အတြင္းသို႔ ႐ိုက္ဟပ္သြားသည္။ တစ္ဖန္ ထိုအလင္းေရာင္သည္ စိန္၏အတြင္း၌ပင္ အဆင့္ဆင့္ အနည္းငယ္စီ ယိမ္းယိုင္သြားျပီး ေနာက္ဆံုးမွသာ အျပင္သို႔ ထြက္သြားသည္။ စိန္ကို အလင္းေရာင္ေအာက္တြင္ ထုတ္ထားေသာအခါ စိန္အတြင္း၌ အလင္းေရာင္ခိုေအာင္းေလ့ရွိရာ ထိုသို႔ ခိုေအာင္းေနသည့္ အလင္းေရာင္ကပင္လွ်င္ စိန္ကို အေရာင္တဖိတ္ဖိတ္ ေတာက္ပေစသည္။ ထိုသို႔ အေရာင္တဖိတ္ဖိတ္ ေတာက္ပလ်က္ရွိေသာ စိန္သည္ ဓာတ္သေဘာ အလိုအားျဖင့္ ကာဗြန္ (Carbon) မွ်သာ ျဖစ္သည္။
ေရွးပေ၀သဏီအခ်ိန္က ကမၻာေျမအတြင္း၌ရွိသည့္ ကာဗြန္သည္ အပူရွိန္ႀကီးမားျခင္းေၾကာင့္ အရည္ဘ၀တြင္ တည္ေနခဲ့၏။ ထိုသို႔ တည္ရွိေနစဥ္ အထက္မွ အလြန္ႀကီးမားေသာ ဖိအား သက္ေရာက္လာမႈေၾကာင့္ မည္းေနေသာ ကာဗြန္ဘ၀မွ အဖိုးတန္ေသာ စိန္ဘ၀သို႔ ေျပာင္းလာခဲ့သည္။
လူတို႔လက္လွမ္းမီရာသို႔ စိန္ ေရာက္ရွိလာပံု
သိပၸံပညာရွင္တို႔က စိန္သည္ ကမၻာ့မ်က္ႏွာျပင္ေအာက္ မိုင္ ၈၀ မွ ၁၂၅ မိုင္ခန္႔ နက္ေသာ ေျမလႊာမ်ားအၾကား၌ စတင္ေပၚခဲ့၍သာ ထိုအရပ္ရွိ ျပင္းထန္ေသာ ဖိအားႏွင့္ အပူရွိန္တို႔ေၾကာင့္ ထိုမွ် မာေက်ာေနရျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ေကာက္ခ်က္ခ်ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ နက္႐ိႈင္းလွစြာေသာ အရပ္၌ ေမြးဖြားခဲ့ေသာ စိန္တို႔သည္ လူတို႔လက္လွမ္းမီေသာ အနက္သို႔ မည္သို႔မည္ပံု တက္ေရာက္လာၾကသည္ကို အစပထမ နားမလည္ခဲ့ၾကေခ်။ မၾကာေသးမီကမွ အေမရိကန္ သိပၸံပညာရွင္တစ္ဦး၏ သုေတသနျပဳခ်က္အရ စိန္တို႔ ေျမလႊာအေပၚပိုင္းသို႔ တက္လာပံုကို ခန္႔မွန္းခဲ့ၾကသည္။
သူ၏အလိုအရ စိန္တို႔သည္ အစိတ္စိတ္ ကြဲအက္ေနေသာ ကမၻာ့ေျမလႊာမ်ား၏ လႈပ္ရွားမႈေၾကာင့္ ကမၻာ့အတြင္းပိုင္းရွိ ေရ၊ ဓာတ္ေငြ႔မ်ားႏွင့္ အတူေရာကာ ေျမလႊာမ်ားအၾကားမွ တျဖည္းျဖည္း တက္လာခဲ့ၾကသည္။ ျပင္းထန္ေသာ ဖိအားျဖင့္ အဖိခံေနခဲ့ၾကရေသာ ေရပူႏွင့္ ဓာတ္ေငြ႔တို႔သည္ အေပၚပိုင္းသို႔ ေရာက္လာသည္ႏွင့္အမွ် အဖိခံေနရမႈ တျဖည္းျဖည္း ေလ်ာ့နည္းလာေသာအခါ အပူလြန္ေရဘ၀မွ ေရေငြ႔ဘ၀သို႔ ေျပာင္းလဲလာခဲ့ၾကသည္။ ေနာက္ဆံုး ေျမျပင္ေပၚသို႔ အေရာက္တြင္ ေရပူပန္းႀကီးမ်ားပမာ ပန္းထြက္ၾကရာ ေျမျပင္၌ တြင္းႀကီးျဖစ္၍ က်န္ခဲ့သည္။ ေလထဲသို႔ ပန္းထြက္ေနေသာ စိန္ပါ၀င္သည့္ ေျမသားေက်ာက္သားတို႔သည္ ေရပန္းၿပီး အရွိန္ေသသြားေသာအခါ ေျမျပင္ေပၚသို႔ တျဖည္းျဖည္း ျပန္က်၍ တြင္းႀကီးသည္လည္း ေျမစာမ်ားျဖင့္ ျပန္ပိတ္မိသြား၏။ ဤနည္းျဖင့္ စိန္သည္ လူတို႔လက္လွမ္းမီေသာ အရပ္သို႔ ေရာက္ရွိလာၾကျခင္းျဖစ္သည္ဟု ယူဆၾကေလသည္။
စိန္ႏွင့္အတူ ယွဥ္တြဲ ေတြ႔ရွိရေသာ ေက်ာက္တံုးတို႔သည္ အျခားေက်ာက္တံုးတို႔ကဲ့သို႔ မဟုတ္ဘဲ လံုး၀န္းညီညာေနရျခင္းမွာ ကမၻာ့အတြင္းပိုင္းမွ ပန္းထြက္လာစဥ္က တြင္း၏ ေဘးပတ္လည္ ေျမသားမ်ားႏွင့္ အခါခါ ပြတ္တိုက္မိခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ဟု ယူဆၾကသည္။
အခ်ိဳ႕စိန္တံုးမ်ားတြင္ အဏုၾကည့္ မွန္ဘီလူးျဖင့္သာ ျမင္ႏိုင္ေသာ ေရမႈန္မ်ား၊ မီသိန္းဓာတ္ေငြ႔၊ အီသိုင္းအယ္လ္ကိုေဟာ စသည့္ ဓာတ္ေငြ႔မ်ား ေရာ၍ ပါေနတတ္သည္ကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ယင္းဓာတ္ေငြ႔မ်ားသည္ စိန္ျဖစ္ေပၚရာ ကမၻာ႔အတြင္းပိုင္း မိုင္ ၈၀ မွ ၁၂၅ မိုင္ အနက္ခန္႔၌ ရွိသည္ဟု ယံုၾကည္ရေလသည္။
စိန္ထြက္ရွိေသာ ႏိုင္ငံမ်ား
စိန္ကို မည္သည့္ႏွစ္က စတင္ေတြ႔ရွိသည္ဟု တိတိက်က် မည္သူမွ် မခန္႔မွန္းႏိုင္ေသာ္လည္း စတင္ေတြ႔ရွိ သံုးစြဲခဲ့ေသာ ေနရာမွာ အိႏၵိယျပည္၊ ႐ိုလ္ကြန္ဒါအရပ္၌ျဖစ္ၿပီး အခ်ိန္မွာ ခရစ္ေတာ္ မေပၚမီ ႏွစ္ေပါင္း ၈၀၀ ခန္႔ကဟု ယူဆရေပသည္။
၁၈ ရာစု၌ အိႏၵိယျပည္မွ စိန္တြင္းႀကီးမ်ား ကုန္ခမ္းခဲ့ၿပီးေနာက္ စိန္ကို ဘရာဇီးႏိုင္ငံတြင္ ေတြ႔ရွိခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ထိုတြင္းမ်ားမွာလည္း မၾကာမီ ကုန္ခမ္းသြားခဲ့၏။ ယခုအခါ ကမၻာေပၚတြင္ ရလ်က္ရွိေသာ စိန္တို႔အနက္ ရာခိုင္ႏႈန္း (၉၀) မွာ အာဖရိကတိုက္ ေတာင္ပိုင္းမွ ျဖစ္သည္။
ထိုေဒသတြင္ စိန္တြင္းမ်ား ေတြ႔ရွိပံုႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ စိတ္၀င္စားဖြယ္ရာ ျဖစ္ရပ္မ်ားရွိေလသည္။ ၁၈၆၇-ခုႏွစ္ခန္႔က ၾသရိန္း (Orange) ျမစ္ တစ္ေနရာရွိ ဗိုး၀ါး လူမ်ိဳး ကေလးတစ္စု ကစားေနၾကစဥ္ ကမ္းေပၚမွ အလြန္ေလး၍ ေက်ာက္ခ်ဥ္ႏွင့္ သဏၭာာန္တူသည့္ ေက်ာက္တစ္လံုးကို ေတြ႔ရွိၾက၏။ ထိုေက်ာက္မွာ အျခားေက်ာက္စရစ္မ်ားထက္ ႀကီး၍ အေရာင္လည္း ေတာက္ပေသာေၾကာင့္ ထိုကေလးတစ္စုသည္ ထိုေက်ာက္ကို မိမိတို႔မိခင္ထံသို႔ ယူေဆာင္ကာ ျပသၾကသည္။ မိခင္ျဖစ္သူက အိမ္နီးနားခ်င္းျဖစ္သူ ဗန္နီကပ္ဆိုသူကို တစ္ဆင့္ျပ၍ ထိုသူက ကုန္သည္တစ္ဦးအား ေရာင္းခိုင္းရာ ေပါင္ ၅၀၀ ရရွိခဲ့၏။
၂-ႏွစ္ခန္႔ ၾကာေသာအခါ သိုးေက်ာင္းသားတစ္ဦးထံ၌ ထူးျခားစြာ အေရာင္လက္လ်က္ရွိေသာ ေက်ာက္တစ္လံုးရွိေၾကာင္း ၾကားသိရသျဖင့္ ဗန္နီကပ္သည္ ထိုသူထံသို႔ သြားေရာက္ခဲ့၏။ ေနာက္ဆံုး၌ သူသည္ ထိုေက်ာက္ကို သိုး ၅၀၀၊ ကၽြဲႏြား ၁၀ ေကာင္ႏွင့္ ျမင္းတစ္ေကာင္ေပး၍ ၀ယ္ခဲ့ၿပီးလွ်င္ ကုန္သည္တစ္ဦးအား ေရာင္းရာ ေပါင္ (၁၁၀၀၀) ရရွိခဲ့သည္။ ထိုစိန္မွာ အ႐ိုင္းဘ၀တြင္ (၈၃.၅) ရတီရွိ၏။ ထို႔ေနာက္တြင္ ဒပ္ဒလီ (Dudley) ဟူေသာအမည္ျဖင့္ ထင္ရွားလာ၏။
ဤသတင္းမ်ားေၾကာင့္ ကမၻာအရပ္ရပ္မွ လူတို႔သည္ စိန္ျဖင့္ စီးပြားရွာရန္ စိတ္၀င္စားလာၾကၿပီးလွ်င္ အာဖရိကတိုက္သို႔ လာေရာက္၍ စိန္တြင္းမ်ားကို ရွာေဖြၾက၏။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ေတာင္အာဖရိက စိန္တြင္းမ်ားသည္ ယေန႔တိုင္ ကမၻာေက်ာ္ေနေပသည္။
စိန္ အသံုး၀င္မႈ
လူတို႔သည္ စိန္ကို ေက်ာက္မ်က္ရတနာအျဖစ္ အသံုးျပဳၾကသည္သာမက အလြန္မာေက်ာေသာေၾကာင့္ စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ပါ အသံုးျပဳလာၾကသည္။ စိန္ကို ဖန္၊ မွန္၊ ေၾကြထည္မ်ားကို ျဖတ္ေတာက္ရာတြင္လည္းေကာင္း၊ သြားေပါက္ဖာရာတြင္ အသံုးျပဳသည့္ စက္မ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊ နာရီအတြင္းရွိ ဘယ္ရင္မ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊ ေရနံတြင္းမ်ား တူးသည့္အခါ လြန္မ်ားအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ အေရာင္တင္ရာတြင္လည္ေကာင္း အသံုးျပဳၾကသည္။
ထို႔ျပင္ စိန္ကို အျခားေသာ ေနရာအမ်ားအျပား၌လည္း အက်ိဳးရွိစြာ အသံုးခ်ေနသည္။ ေသာၾကာၿဂိဳဟ္ (Venus) ကို စူးစမ္းရာ၌ ကမၻာေပၚတြင္ထက္ အဆတစ္ရာမ်ားေသာ ဖိအားႏွင့္ ၉၂၀ ဖာရင္ဟိုက္ ဒီဂရီမွ်ရွိေသာ အပူဒဏ္ကို ခံႏိုင္ရန္အတြက္ အာကာသယာဥ္၏ ျပတင္းေပါက္ကို စိန္ျဖင့္ ျပဳလုပ္ခဲ့ရသည္။ ခြဲစိတ္ကိရိယာမ်ားကို စိန္ျဖင့္ျပဳလုပ္ပါက အသားမွ်င္မ်ားအား လိုသည္ထက္ ပို၍ မေပါက္ၿပဲေစျခင္း၊ ႏႈတ္ခမ္းသားမ်ားမွာ ဖြာလန္ႀကဲမေနဘဲ တိတိရိရိ ရွိျခင္းတို႔ေၾကာင့္ မ်က္လံုးအတြင္း တိမ္ကိုခြဲရာတြင္ စိန္ထိပ္ဖူးတပ္ ခြဲစိတ္ကိရိယာမ်ားကို သံုးၾကသည္။
စိန္၏ အျခားသတၱိထူး တစ္မ်ိဳးမွာ အပူဓာတ္တို႔ကို ေကာင္းစြာ စုပ္ယူႏိုင္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၾကယ္မ်ား၏ အပူခ်ိန္ကို တိုင္းတာရာ၌ စိန္ကို အသံုးခ်ရသည္။ စိန္ျပတင္းေပါက္ တပ္ထားေသာ နကၡတ္ၾကည့္မွန္ေျပာင္းကို ေလယာဥ္ျဖင့္ သယ္ေဆာင္ၿပီး အျမင့္ပိုင္းသို႔ ေရာက္ေသာအခါ ၾကယ္အလင္းေရာင္ကို မွန္ေျပာင္းအတြင္းရွိ စိန္ျပတင္းေပါက္ကို ျဖတ္သန္းေစရမည္။ ၾကယ္အလင္းေရာင္၏ အပူဓာတ္မွာ အလြန္တရာမွ အားေလ်ာ့လွေသာ္လည္း ယင္းအပူဓာတ္ကိုပင္ စိန္က စုပ္ယူကာ အပူခ်ိန္တိုင္းတာေရး ကိရိယာသို႔ ပို႔လႊတ္ေပးျခင္းျဖင့္ ၾကယ္တို႔ကို ေလ့လာၾကသည္။
ထို႔ျပင္ ေလယာဥ္ေျပးလမ္းမ်ား ေခ်ာမြတ္ေနပါက ေလယာဥ္ဘီးေခ်ာ္ ပ်က္စီးႏိုင္သျဖင့္ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္ ေျမာင္းငယ္မ်ားေဖာ္ေပးေသာ ကိရိယာမ်ား၌ မာေက်ာေသာ သတၱိပိုင္ရွင္ စိန္ကို မသံုးလွ်င္မျဖစ္ေခ်။
္အရည္အေသြးကိုတိုင္းတာပံု
စိန္၏ အရည္အေသြးကို အဂၤလိပ္အကၡရာျဖစ္ေသာ စီ (C) ေလးလံုးျဖင့္ မွတ္သားၾကသည္။ ၄င္းတ႔ိုမွာ
၁။ အေရာင္ (Colour)
၂။ ကာရက္ခ်ိန္ (Caret weight)
၃။ သန္႔စင္မႈ (Clarity)
၄။ ေသြးကြက္ (Cut) တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။
စိန္၏အေရာင္မ်ားခြဲျခားပံု
စိန္၏ အရည္အေသြးကို တိုင္းတာသည့္ စံႏံႈးမ်ားအနက္ အခ်က္တစ္ခ်က္ျဖစ္သည့္ အေရာင္ကို ဦးစြာရွင္းလိုပါသည္။ စိန္၏အေရာင္ကုိ အဂၤလိပ္ အကၡၤရာမ်ားျဖင့္ သတ္မွတ္ၾကျပီး အကၡရာ ဒီ (D) မွ ဇတ္ (Z) အထိျဖစ္ပါသည္။ အဆင့္ ဒီ (D) ျဖစ္သည့္ အေရာင္မွာ အေရာင္မဲ့ျဖစ္ျပီး အဆင့္ ဇတ္ (Z) မွာ အ၀ါျဖစ္ကာ အလွ၀တ္ထက္ ဖန္စီ၀တ္အျဖစ္သာ သံုးစြဲတတ္ၾကသည္။ အေရာင္ပါ၀င္ရျခင္းမွာ စတင္ဖြဲ႔စည္း ျဖစ္တည္စဥ္ကတည္းက ကာဗြန္ျဒပ္စင္တြင္ အျခားေသာျဒပ္မ်ား ေရာေႏွာ ပါ၀င္လာခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ႏိုက္ထရိုဂ်င္ျဒပ္စင္ အနည္းငယ္ပါ၀င္ခဲ့လွ်င္ အ၀ါေရာင္သန္းျပီး၊ ဘိုရြန္ျဒပ္စင္ပါ၀င္လွ်င္ အျပာေရာင္သန္းသြားသည္။ ထိုကဲ့သို႔ ျဒပ္စင္မ်ားသာမကပဲ အျခား ေက်ာက္အစိုင္အခဲလိုက္ပါ ေအာင္း၀င္ဧည့္ေက်ာက္ အျဖစ္ ပါ၀င္သည္ကိုလည္း ရွားပါးစြာ ေတြ႔ရတတ္ေသးသည္။ အထူးသျဖင့္ စိန္အတြင္းတြင္ ပါ၀င္ေလ့ရွိသည့္ အစိုင္အခဲမွာ ေက်ာက္မ်က္တန္း မ၀င္ေသာ္လည္း အတန္အသင့္လူၾကိဳက္မ်ားသည့္ ဇာဂြန္ (Zircon) ေဂၚမိတ္ ျဖစ္တတ္ပါသည္။
ကာရက္ခ်ိန္
စိန္၏ တန္ဖိုးကို သတ္မွတ္ေပးသည့္ အျခားအခ်က္မွာ အေလးစီးခ်ိန္ပင္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့ေစ်းကြက္တြင္ ၄လံုးစီး၊ ၈လံုးစီး အစရွိသျဖင့္ နားရည္၀ၾကသည္။ အမွန္တြင္ ကမာၻသံုးေသာ စိန္၏ အေလးယူနစ္မွာ ကာရတ္ (Caret) ျဖစ္သည္။ ကာရတ္ခ်ိန္မ်ားသည္ႏွင့္အမွ် ေစ်းႏံႈးမွာလည္း ဆပြား ျမင့္တက္သြားေလ့ရွိသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ တစ္ကာရတ္ အေလးရွိသည့္စိန္တစ္ပြင့္၏ တန္ဖိုးမွာ ေဒၚလာ တစ္ေထာင္ျဖစ္လွ်င္ ၄င္းႏွင့္ အရည္အေသြးတူသည့္ အေလးခ်ိန္ ႏွစ္ကာရတ္စိန္၏ တန္ဖိုးမွာ ေဒၚလာ သံုးေထာင္ေက်ာ္သြားပါသည္။
သန္႔စင္မႈ
စိန္၏ သန္႔စင္မႈျပပံု သန္႔႔စင္မႈမွာလည္း စိန္၏ေစ်းႏံႈးကို သတ္မွတ္သည့္အခ်က္တြင္ အပါအ၀င္ျဖစ္သည္။ အတြင္းႏွင့္အျပင္ မ်က္ႏွာျပင္မ်ားပါ အျပစ္အနာကင္းျပီး အရည္အေသြး အေကာင္းဆံုး စိန္မွာ ရွားပါးလွသည္ျဖစ္ရာ တန္ဖိုးထားသည္မွာ မဆန္းေပ။ စိန္၏အတြင္းတြင္ ေအာင္း၀င္သည့္ ေလပူေပါင္းေလးမ်ား၊ အပ္ဖ်ားတစ္ေထာက္စာ အနာေလးမ်ား၊ အမွ်င္တန္းေလးမ်ား အစရွိသည့္ အခ်က္မ်ား အပါအ၀င္ မ်က္ႏွာျပင္မ်ားေပၚတြင္လည္း မလိုလားအပ္သည့္ အနာအစာ၊ ျခစ္ရာမ်ား အစရွိသည္တို႔ကို အေသးစိတ္ ရွာေဖြျပီးမွသာ သင့္ေတာ္သည့္တန္ဖိုးကို သတ္မွတ္ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ ရွာေဖြရာတြင္ အသံုးျပဳသည့္ စမ္းသပ္ကိရိယာမွာ ၁၀ ဆခ်ဲ႕ လက္ကိုင္ အိတ္ေဆာင္မွန္ဘီလူး (10xLens) (Loap) ျဖစ္သည္။ အကယ္၍ အဆိုပါ အိတ္ေဆာင္မွန္ဘီလူးငယ္ျဖင့္ စစ္ေဆးကာ အျပစ္အနာကင္းလွ်င္ ထိုစိန္ကို အျပစ္အနာကင္းေသာ စိန္ (Loapcleam သို႔မဟုတ္ 10xclean) ဟု သတ္မွတ္သည္။ ဓာတ္ခြဲစမ္းသတ္ခန္းမ်ားတြင္မူ ထိုအဆင့္မွ်မကပဲ အႏုစိတ္မွန္ဘီလူး (Microscope) ျဖင့္အေသးစိတ္ စစ္ေဆးပါသည္။
ေသြးကြက္
ေသြးကြက္မွာလည္း အလြန္အေရးပါသည့္ အခ်က္ျဖစ္သည္။ အေရာင္ေတာက္ပသည့္ စိန္အတြက္ အေတာက္ပဆံုးေသာ အလင္းျပန္မႈမ်ိဳးကို ရရွိျပီး ဆြဲေဆာင္အားေကာင္းႏိုင္ရန္ ေသြးကြက္က ထိန္းခ်ဳပ္ပံုေဖၚေပးသည္။ ကမာၻေပၚတြင္ အထင္ရွားဆံုးေသြးကြက္မွာ ဘယ္လ္ဂ်ီယံေသြးကြက္ ေခၚ ဘရီးလီးယမ့္ ေသြးကြက္ (Brilliant cut) ျဖစ္သည္။ ထိုေသြးကြက္အျပင္ ရရွိသည့္ စိန္အရိုင္းတံုး၏ အရြယ္ႏွင့္ ပံုသဏၰန္အေနအထား၊ ေဖာက္သည္၏အၾကိဳက္တို႔ကို လိုက္၍ ေသြးျဖတ္ၾကပါေသးသည္။ ေတြ႔ရွိရတတ္သည့္ ေသြးကြက္ပံုမ်ားမွာ မ်က္ရည္စက္ပံု (pear shape)၊ ေလွပံု (သို႕မဟုတ္) က်စုသီးပံု (Boat / marquise shape cut)၊ မင္းသမီးပံု (စတုရန္းကြက္ေပၚအေျခခံသည့္ပံု) (Princess cut)၊ ဘဲဥပံု (Oval shape)၊ အသဲပံု (Heart shape) အစရွိသည္္တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။
ျမန္မာ့နည္းအယူအဆ
ကမၻာတစ္ဝန္းရွိ ဂမီၻရ ပညာရွင္မ်ားက စိန္သည္ ခ်စ္ျခင္းေမတၲာ၏ သေကၤတ (symbol of love) ဟု ယူဆသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ခ်စ္ရေသာသူအား ခ်စ္သက္ေသအျဖစ္ စိန္ လက္ဝတ္ရတနာကို ဝယ္ယူ လက္ေဆာင္ေပးၿပီး အခ်စ္ကို ေဖာ္က်ဴး မွတ္ေက်ာက္တင္၏။ လက္ထပ္လက္စြပ္ကို စိန္ႏွင့္ ျပဳလုပ္ကာ ဝတ္ဆင္ေစ၏။ စိန္သည္ symbol of wealth and success ႂကြယ္ဝခ်မ္းသာျခင္းႏွင့္ ေအာင္ျမင္ျခင္း အမွတ္ သေကၤတ ဟုလည္း ယူဆႏိုင္ၿပီး ႂကြယ္ဝျခင္းကို ေဖာ္ျပရန္ စိန္ကိုဝတ္၏။ ေအာင္ျမင္သူ တစ္ဦးျဖစ္ေၾကာင္း ေႂကြးေၾကာ္ ေအာင္ပြဲခံသည့္ အေနႏွင့္ စိန္ကို ဆင္းျမန္းၿပီး ဂုဏ္ယူသည္။ ထိုထက္မက စိန္ ဟူေသာ ရတနာသည္ လူသားတို႔အား က်က္သေရ မဂၤလာ ထည္ဝါျခင္းႏွင့္ ကံေကာင္းျခင္းကို သယ္ေဆာင္ေပး သည္ဟူ၍ ယူဆကာ အေဆာင္ေက်ာက္အျဖစ္ ဝတ္ဆင္ၾကကုန္၏။
ကမၻာတစ္ဝန္းရွိ လူတို႔သည္ စိန္ကို ဝတ္ဆင္သံုးစြဲရန္ ဝယ္ယူေသာအခါ ဇန္နဝါရိလတြင္ အဓိက ဝယ္ယူေလ့ ရွိသည္။ ဤလတြင္ စတင္ပိုင္ဆိုင္ေသာ စိန္သည္ မိမိဘဝအတြက္ ထူးျခားေသာ ကံေကာင္းျခင္း၊ လာဘ္ပြင့္ျခင္း၊ ေအာင္ျမင္ ခ်မ္းသာျခင္းႏွင့္ ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားျခင္း ဓာတ္မ်ား ခိုေအာင္းေနသည္ဟူ၍ ယူဆေလ့ ရွိသည္။ ၎အျပင္ ဇန္နဝါရီလ ေမြးေသာသူ အားလံုးတို႔၏ ရတနာလက္ဝတ္ အေဆာင္ေက်ာက္သည္ စိန္ ျဖစ္သည္။
ဇန္နဝါရီ (January) ဟူေသာ လ၏ အမည္သည္ JANUS အမည္ရွိေသာ အေနာက္တိုင္း ဒ႑ာရီမွ နတ္ေဒဝတာ၏ အမည္ကို စြဲယူ မွည့္ေခၚထားသည္။ JANUS နတ္ေဒဝတာသည္ ႏွစ္ကာလတစ္ခုကို စတင္ ဖြင့္လွစ္ေပးသူ ျဖစ္သည္။ ႏွစ္ကာလတစ္ခု ဖြင့္လွစ္သည့္ မုခ္ဦးကို ေစာင့္ေရွာက္ေသာ တံခါးမွဴးႀကီး ျဖစ္သည္။ ဦးေခါင္းႏွစ္လံုး မ်က္ႏွာႏွစ္ဖက္ရွိၿပီး တစ္ခုေသာ မ်က္ႏွာသည္ အတိတ္သို႔ မ်က္ႏွာမူကာ တစ္ခုေသာ မ်က္ႏွာသည္ အနာဂါတ္တ္ို႔ ေမွ်ာ္ၾကည့္ မ်က္ႏွာမူ၏။
အတိတ္ကာလတြင္ ေကာင္းျခင္း ျပဳခဲ့ေသာသူသည္ အနာဂတ္တြင္ ထူးျခားစြာ ေအာင္ျမင္မႈ တစ္စံုတစ္ရာ ရေစရန္ အေၾကာင္းရွိေသာ္ JANUS သည္ အတိတ္၊ အနာဂတ္ကို မ်က္ႏွာႏွစ္ဖက္ ေခါင္းႏွစ္လံုးႏွင့္ ေလ့လာၿပီး ႏွစ္ဦးကာလ ၎ပိုင္ဆိုင္ေသာ လ January တြင္ စိန္ ရတနာကို ပိုင္ဆိုင္ ဝတ္ဆင္၏။ ထို စိန္ကို ပိုင္သူကား အနာဂတ္တြင္ ဘုန္းကံႀကီးျခင္းႏွင့္ ေအာင္ျမင္ျခင္းကို ရေစသည္ ဟူေသာ အယူအဆမွ သက္ဆင္းသည္။
စိန္ကို အက်ိဳးရွိရွိ ဝတ္ဆင္ၿပီး စိန္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ကံေကာင္းျခင္းကို ရေစရန္ နည္းစနစ္ က်နေသခ်ာရန္ လိုအပ္ပါ၏။
မည္သူမဆို စိန္ကို လက္စြပ္အျဖစ္ ဝတ္ဆင္ပါက လက္ခလယ္တြင္သာ ဝတ္ဆင္ရမည္။ ျခြင္းခ်က္အျဖစ္ လက္ထပ္လက္စြပ္ ( wedding ring) ကို လက္သူၾကြယ္တြင္ ဝတ္ပါ။ လက္မတြင္ ဝတ္ပါက နာမည္ပ်က္ ကံဆိုး၏။ လက္ညိွဳးတြင္ ဝတ္ပါက ေဘးရန္အႏၲရာယ္မ်ား၍ ေၾကကြဲရမည္။ လက္ထပ္ လက္စြပ္မဟုတ္ေသာ အျခား စိန္လက္စြပ္ကို လက္သူၾကြယ္တြင္ ဝတ္ပါက မနာလိုသူ၊ ရန္သူေပါမ်ားမည္။ စကားတင္း ေျပာဆို ခံရတတ္သည္။ လက္သန္းတြင္ ဝတ္ပါက လာဘ္ပိတ္၊ ေငြမၿမဲ၊ လုပ္သမွ် အခက္အခဲ ၾကံဳတတ္၏။ လက္ခလယ္တင္ ဝတ္ပါက အလြန္ေကာင္း၏။
စိန္ကို တန္းစီ၍ ေသာ္လည္းေကာင္း ဝန္းဝိုင္း၍ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အလံုးေရမ်ားစြာ သံုး၍ လက္ဝတ္ရတနာျပဳေသာ္ မ ဂဏန္းအေရးအတြက္ ၁၊ ၃၊ ၅၊ ၇၊ ၉၊ ၁၁၊ ၁၃၊ ၁၅၊ ၁၇…… စသည့္ အေရတြက္ႏွင့္ ျပဳလုပ္ရမည္။ စံု ဂဏန္းျပဳပါက ခိုက္တတ္၏။
စိန္ကို မဟူရာႏွင့္ တြဲ၍ လက္ဝတ္ရတနာ မျပဳအပ္။ အျခားေသာ ရတနာ ေက်ာက္ႏွင့္ တြဲ၍ ျပဳႏိုင္၏။ အျခား ရတနာတြဲပါက အျခားေက်ာက္ကို အလယ္ထားၿပီး စိန္ႏွင့္ရံျခယ္ကာ ဝတ္ရမည္။ စိန္ကို အလယ္ထားၿပိး အျခားေက်ာက္ႏွင့္ ရံပါက ဝယ္သူတြင္ ခိုက္္တတ္သည္။
စိန္တြင္ရွိေသာ သိဒိၶဓာတ္အား ေကာင္းေစရန္ စိန္ဝတ္ဆင္ေသာ သူသည္ စိန္ကို ေဆးေၾကာ သန္႔စင္ျခင္းျပဳဖို႔ အခ်ိန္ (၅) ခ်ိန္ ရွိပါသည္။
-ဝတ္ဆင္သူ၏ ေမြးေန႔နံနက္ ၇ နာရီမွ ၉ နာရီအတြင္း
- တနဂၤေႏြေန႔ နံနက္ ၆ နာရီမွ ၇း၃၀ နာရီအတြင္း
-တနလၤာေန႔ နံနက္ ၇း၃၀ နာရီ မွ ၉ နာရီအတြင္း
-ဗုဒၶဟူးေန႔ နံနက္ ၇ နာရီ မွ ၉ နာရီအတြင္း
-ေသာၾကာေန႔ နံနက္ ၇း၃၀ နာရီ မွ ၉ နာရီအတြင္း
ေဖာ္ျပပါ ငါးရက္မွ တစ္ေန႔ေန႔သည္ လျပည့္ေန႔ႏွင့္ တိုက္ဆိုင္ပါက သတ္မွတ္ထားေသာ အခ်ိန္တြင္ စိန္ကို သိဒိၶဖြင့္ရပါမည္။ ဆိုလိုသည္မွာ အဂၤါေန႔ ေမြးေသာ သူတစ္ဦးသည္ ျပကၡဒိန္တြင္ အဂၤါေန႔ႏွင့္ လျပည့္ေန႔ တိုက္ဆိုင္ေသာ ေန႔၏ နံနက္ ၇ နာရီမွ ၉ နာရီအတြင္း မိမိဝတ္ဆင္ေသာ စိန္ကို ေဆးေၾကာသန္႔စင္ျခင္း ျပဳရမည္။ လျပည့္ေန႔သည္ တနဂၤေႏြ၊ တနလၤာ၊ဗုဒၶဟူး၊ ေသာၾကာေန႔တို႔ႏွင့္ တိုက္ဆိုင္ပါက ၎ေန႔ အသီးသီး၏ ပူးတြဲ ေဖာ္ျပပါ အခ်ိန္အတြင္း သန္႔စင္ျခင္း ျပဳရမည္။
စိန္ကို ေဆးေၾကာသန္႔စင္ေသာ အခါတြင္ ႏြားႏို႔စိမ္း စစ္စစ္ႏွင့္ (၂၁) ႀကိမ္ေဆးရမည္။ ၎ေနာက္ တေရာ္ကိုးထံုး၊ ကင္ပြန္းကိုးဆစ္ႏွင့္ ျပဳေဆာင္ထားေသာ ေရတြင္ (၂၁) ႀကိမ္ေဆးပါ။ တေရာ္ကင္ပြန္း မရွိပါက သန္႔စင္ေသာ ေရတြင္ အေမႊးနံ႔သာ (ေရေမႊး) ႏွင့္ေရာ၍ ေဆးေၾကာရမည္။ ၎ေနာက္ စိန္ကို ကတီၱပါ အနီေပၚတြင္ တင္ထားၿပီး စိန္ေရွ႕တြင္ အေမႊးတိုင္သံုးတိုင္ထြန္းပါ။ ထို႔ေနာက္မွ ဝတ္ဆင္ပါ။ စိန္၏ ထူးျခားေသာ တန္ခိုးအာနိသင္ကို ထင္ရွားစြာရရွိပါလိမ့္မည္။
ဆရာစံ-ဇာဏီဘို၏ အယူအဆျဖစ္ပါတယ္။
ဗဟုသုတေပါ့
က်န္းမာခ်မ္းသာျကပါေစ