လန္ဒန္ၿမိဳ႕၊ ၿဗိတိသွ် စာၾကည့္တိုက္ရွိ ႏွစ္(၁၆၀)ေက်ာ္ ျမန္မာရႈခင္း၊ လူေနမႈဘ၀ပန္းခ်ီမ်ား၏ သမုိင္း

ေက် းဇူးေတာ္ရွင္သီတဂူဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးသည္ လန္ဒန္ၿမိဳ ့ ဥစတန္လမ္း ကင္းခေရာ့ဆ္အရပ္ရွိ ၿဗိတိသွ် စာႀကည့္တိုက္ကို သြားေရာက္လည္ပတ္တဲ့  ဓါတ္ပံုေတြ ေတြ ့လို ့ ယခု စာကိုေရးပါတယ္ ……
(ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးကို ဦးတင္ပါတယ္ဘုရား)

 ၁၈၅၅ ခု မွာ ပဲခူးတိုင္းဝန္ ့ရွင္ေတာ္မင္းႀကီး ေမဂ် ာအာသာေဖြရာဦးေဆာင္တဲ့ သံအဖြဲ့ဟာ အမရပူရေရႊနန္းေတာ္ကို သြားခဲ့ႀကတယ္ အဓိကအေႀကာင္းရင္းက  ပဲခူးနယ္ကို အဂၤလိပ္တို ့ေအာင္ႏိုင္တာကို
အမရပူရမွာရွိေနတဲ့ မင္းတုန္းမင္းက  အသိအမွတ္ၿပဳ ေပးဖို ့ လက္မွတ္ထိုးေပးဖို ့ပဲ …၁၈၅၅ မွာ မင္းတုန္းမင္းဟာ အမရပူရမွာ စံေနတုန္း မႏ ၱေလးကို မေၿပာင္းရေသးဘူး … ရန္ကုန္ ကေတာ့ ၁၈၂၄ / ၂၅ ခု မွာကတည္းက
အဂၤလိပ္လက္ေအာက္က် ၿပီးၿပီ ! အဲေတာ့ ၿမန္မာဘုရင္ရဲ ့ပိုင္နက္ထဲကို သြားမယ့္အတူတူ စနစ္တက်
သြားဖို ့လိုတယ္ သြားရင္းလမ္းႀကံဳ မွတ္တမ္းတင္မယ္္  အစီရင္ခံစာလည္း ေရးရမယ္  ရန္ကုန္ၿပန္ေရာက္ရင္ အစီရင္ခံစာကို အိႏိၵယဘုရင္ခံခ်ဴ ပ္ထံကို ပို ့ေပးရမယ္ …

ရသမွ် နဲ ့မွတ္တမ္းတင္ႀကမယ္ေပါ့ ၿမန္မာဘုရင္ပိုင္နက္ထဲေနထိုင္ႀကတဲ့လူေတြရဲ ့ လူေနမႈဘဝ စီးပြားေရ လူမႈေရး စတာေတြနဲ ့အေဆာက္အအံု စတာေတြကို အေသးစိတ္ မွတ္တမ္းတင္ဖို ့လိုတယ္ …
မွတ္တမ္းတင္ဖို ့ကို ေမဂ် ာေဖြယာက  ေသခ် ာၿပင္ဆင္လာပါတယ္ …
ေမဂ် ာ့ကိုယ္ေရးအရာရွိ ဟင္နရီယူးကစာအားၿဖင့္မွတ္တမ္းတင္မယ္ …
ဒီမစ္ရွင္ထဲ ဒီသံအဖြဲ ့ထဲမွာ ဓါတ္ပံုဆရာတစ္ေယာက္နဲ ့ပန္းခ် ီဆရာတစ္ေယာက္ကို ေမဂ် ာေဖြရာ
ေသေသခ် ာခ် ာ ေခၚေဆာင္လာပါတယ္ …
ဓါတ္ပံုဆရာ က ကပီၸတန္ထ႐ိုက္ တဲ့ပန္းခ် ီဆရာက ဂရန္ ့ဂိုဝါသီ တဲ့
*ၿမန္မာေတြက စီဂရန္ ့လို ့ေခၚႀကတယ္
(ကုန္းေဘာင္ဆက္ရာဇဝင္ႀကီးထဲက ေခၚတဲ့အေခၚအေဝၚပဲ)

မစ္ရွစ္လမ္းေႀကာင္းက ေရေႀကာင္းကို ေရြးပါတယ္ ဧရာဝတီၿမစ္ေႀကာင္းအတိုင္းရန္ကုန္ကေန အမရပူရကို ဆန္တက္ႀကဖို ့ပဲ …
လမ္းေတြ ့သမွ် ၿမိဳ ့ရြာ လူေနမႈပံုစံ ဘာညာစတာေတြကို မွတ္တမ္းတင္တယ္…
ဓါတ္ပံုအေနနဲ ့ေတာ့ အမရပူရေနၿပည္ေတာ္ေရာက္မွပဲ မွတ္တမ္းတင္ထားတာကိုေတြ ့တယ္ …
ပန္းခ် ီဆရာဂရန္ ့ကေတာ့တလမ္းလံုးေရးလာတာပဲ …

(ပုဂံပန္ႏိုယားမားတို ့ အမရပူရေနၿပည္ေတာ္ပန္ႏိုယားမားတို ့ကို ေရးထားမ် ားေသေလာက္တယ္ )
သူ ေတြ ့တာသူေရးတာပဲ ၿမန္မာဘုရင္ပိုင္နက္ထဲသရက္တို ့ေအာင္လံ တို ့ေၿမထဲေဒသကိုလြန္တာနဲ ့
ၿမန္မာဘုရင္၏ ကိုယ္စားလွယ္ေတြကေသခ် ာႀကိဳ ဆိုႀကတယ္ …ဧည့္ခံႀကတယ္
အဲေနရာက စၿပီး ၿမန္မာ့အဆင့္ၿမင့္အရာရွိႀကီးေတြကိုတည့္တည့္ႀကီးေတြ့ေတာ့အကုန္လံုးကို ပန္းခ်ီေရးၿပီးမွတ္တမ္းတင္ခဲ့တယ္ …

ဗႏၶဳ လသား ေမာင္ႀကီးတို ့ကစလို ့ရႈခင္းမပါ လူပံုခ် ည္းပဲ ကား၂ဝ ေက် ာ္ေရးခဲ့တယ္ အဲကာလက ၿမန္မာ့အရာရွိေလာကမွာ အလြန္ႀသဇာတိကၠမႀကီးမားၿပီး
အလြန္အေရးပါလွတဲ့ ပုဂၢိဳ လ္တစ္ဦးကို မွတ္တမ္းတင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္ …
၄င္း ပုဂၢိဳ လ္ကေတာ့ …
မင္းသံုးဆက္တိုင္ အတိုင္ပင္ခံအမတ္ႀကီး ဝန္ ့ရွင္ေတာ္ မေကြးမင္းႀကီးဦးႀကာဥပါ …
မင္းႀကီးဟာ ေမဂ် ာတို ့သံအဖြဲ ့ကို ေကာင္းမြန္စြာဆက္ဆံၿပီး အေတြးအၿမင္ေတြဖလွယ္ႀကတယ္ …
(မင္းႀကီး နဲ ့အာသာေဖြရာတို ့ ၿမင္းမိုရ္ေတာင္ႏွင့္ ကြ် န္းႀကီးေလးကြ် န္းတည္ပံု အေႀကာင္းေၿပာရင္း  တစ္ေယာက္နဲ ့တစ္ေယာက္ အယူအဆမတူ သေဘာထားမတိုက္ဆိုင္ႀကလို ့ စိတ္ေကာက္ႀကေသးတယ္ :P )
တိုတုိေၿပာရရင္ ေမဂ် ာေဖြရာရဲ ့မစ္ရွင္ဟာအမရပူရေနၿပည္ေတာ္ေရာက္တယ္ …

မင္းတုန္းမင္းႀကီးနဲ ့ေတြ ့ခြင့္ရတယ္
အိမ္ေရွ ့မင္းသားနဲ ့ေတြ ့ခြင့္ရတယ္
မင္းႀကီးဦးႀကာဥနဲ ့ေတြ ့ခြင့္ရတယ္ …
ဒါေပ့မယ္ ေဖြရာတို ့လိုခ် င္တဲ့ ခူးတိုင္းကို ၿမန္မာတို ့ဆံုးရံႈးရသည္ကို သိတဲ့အေႀကာင္း အဂၤလိပ္တို့ ေအာင္ႏိုင္သည္ကို အသိအမွတ္ၿပဳ ေႀကာင္းလက္မွတ္ကိုေတာ့မင္းတုန္းမင္းႀကီးက မထိုးေပးလိုက္ပါဘူး ……
ေဖြရာကမင္းတုန္းမင္းႀကီးနဲ ့ေတြ ့ေတာ့ သူဘက္ကို ဘယ္လိုပါေအာင္ ေၿပာေၿပာမင္းႀကီးက ၿမတ္စြာဘုရားတရားေတာ္အေႀကာင္းပဲေဆြးေႏြးတယ္
ေဖြရာ ဖတ္ဖို ့ေတာင္ တရားေတာ္ေတြကိုေရးထားတဲ့ ေပစာထုတ္ေတြေပးလိုက္တယ္
မဟာဗုဒၶဝင္ နန္းတြင္းလက္ရာေရာင္စံုပုရပိုက္ၿဖဴ ေတြလည္း တထပ္ႀကီးေပးလိုက္ပါတယ္ …
ဒုတိယအႀကိမ္ထပ္ေတြ ့ေတာ့
ေဖြရာကို မင္းတုန္းမင္းႀကီးက တရားေတာင္စစ္လိုက္ေသးတယ္ … :P
ဟဲ့ … ဟိုေန ့ကေပးလိုက္တာ ဖတ္ၿပီးပီလား ?
ခႏၶာကဘယ္ႏွပါး ရုပ္နာမ္ကဘယ္ႏွပါး ဘာညာနဲ ့တရားေတြစစ္လိုက္တယ္ … :P
ေနာက္အိမ္ေရွ ့မင္းနဲ ့ေတြ ့ခြင့္ေတာင္းတယ္ ေတြ ့ရတယ္ ပထမအေခါက္ေတြ ့တာအဆင္မေၿပဘူး အိမ္ေရွ႔မင္းက မိန္းမနဲ ့ အဆင္မေၿပလာတာထင္တယ္ လို ့ေဖြရာက ယူဆတယ္ …
 
ဒုတိယအႀကိမ္ထပ္ေတြ ့ေတာ့
ေဖြရာ တို ့လိုရင္း လက္မွတ္ကိစၥကို  မေရာက္ဘူး အိမ္ေရွ ့မင္းေမးတာေတြကိုပဲ ေဖြရာေၿဖေနရတယ္ …… :P
အိမ္ေရွ ့မင္းစိတ္ဝင္စားတာက လက္နက္ခဲယမ္းမီးေက် ာက္ေတြကိစၥေတြ
နင္တုိ ့ဆီ ဘာလက္နက္ေတြ ထုတ္လဲ !
ယမ္းကို ဘယ္လိုပံုစံအသံုးၿပဳ ႀကသလဲ ?
(ရွမ္းၿပည္မွာ ကန္ ့ထြက္တဲ့ေတာင္ တစ္ေတာင္ေတြ ့ထားတယ္)
ဘာညာစတာေတြ သိလိုတာေမးၿပီး
ထြက္သြားတယ္ … ဒါပဲ !
ကုန္ကုန္ေၿပာရရင္ ေနာက္ဆံုးေတာ့ေဖြရာတို ့အဖြဲ ့ႀကီးလည္း လက္ေလ် ာ့ၿပီး
ရန္ကုန္ၿပန္လာႀကရတယ္
ၿမန္မာဘုရင္မင္းၿမတ္ဆီက ဘာလက္မွတ္မွ မရခဲ့ဘူး … မစ္ရွင္ႀကီးမေအာင္ၿမင္ခဲ့ပါဘူး …
ဒါေပ့မယ္ သမိုင္းမွာ အလြန္ေရးႀကီးတဲ့ ဒီလို လက္မွတ္ကိစၥမွာမင္းတုန္းမင္းႀကီး၏ပါးနပ္မႈေႀကာင့္သာလွ် င္ မင္းႀကီးသမိုင္းတရားခံမၿဖစ္ခဲ့တာဆိုတာကိုေတာ့ယံုႀကည္လို ့ရႏိုင္ပါတယ္ …
မစ္ရွင္မေအာင္ၿမင္ခဲ့ေပ့မယ္ …
ေဖြရာတို ့အဖို ့ ဓါတ္ပံုမွတ္တမ္းေတြ ပန္းခ် ီမွတ္တမ္းေတြပါ တၿပံဳ တမႀကီးနဲ ့အစီရင္ခံစာကို တင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္ …

အမရပူရေနၿပည္ေတာ္နဲ ့ ရန္ကုန္တဝို္က္ကိုဓါတ္ပံုေရာ ပန္းခ် ီပါမွတ္တမ္းတင္ခဲ့ႏိုင္လို ့အလြန္တန္ဖိုးႀကီးပါတယ္
ပန္းခ် ီဆရာဂရန္ ့ဂိုဝါသီေရးသြားတဲ့  ၄င္းပန္းခ် ီကားေတြဟာ ေရေဆးအႀကည္ကားေတြပါ
ၿမန္မာ့ေရေၿမေတာေတာင္ နဲ ့အမရပူေနၿပည္ေတာ္ကပံုေတြကို အေနာက္တိ္ုင္းေရးနည္းစနစ္နဲ ့ေရးထားခ် က္ဟာ
ၿမန္မာ့သမိုင္းမွာ အေစာဆံုးပန္းခ် ီကားေတြပါၿမန္မာ့ရႈခင္းကို ေရေဆးအႀကည္အေနာက္တိုင္းစနစ္နဲ ့ေရးတာ အေစာဆံုးလို ့ဆိုလိုခ် င္တာပါ .…
ထိုနည္းတူစြာပဲ ဓါတ္ပံုဆရာထ႐ိုက္ ရိုက္ကူးခဲ့တဲ့ ဓါတ္ပံုေတြဟာလည္း ၿမန္မာမင္းေနၿပည္ေတာ္နဲ႔ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ပံု ေတြကို ဓါတ္ပံုဓါတ္သားအေနနဲ ့အေစာဆံုးမွတ္တမ္းေတြ ၿဖစ္ပါတယ္ …
ယခုေတာ့ ၄င္းပန္းခ် ီကားေတြ ဓါတ္ပံုေတြကို ၿဗိတိသွ် စာႀကည့္တိုက္မွာ သိမ္းဆည္းထားပါတယ္
အခ် က္အလက္အားၿဖင့္ ဒီမွာပဲၿပီးဆံုးပါတယ္ …


ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ ့က ဒီေန ့သတင္းတပုဒ္မွာဖတ္လိုက္ရပါတယ္ …
သီတဂူဆရာေတာ္ႀကီး ၿဗိတိသွ် စာႀကည့္တိုက္မွာ ဒီဓါတ္ပံုေတြနဲ ့ပန္းခ် ီကားေတြကို ႀကည့္ရႈေနပံုကို
ေတြ ့ေတာ့ အံ့ႀသဝမ္းသာမိပါတယ္ …
ၿဗိတိသွ် စာႀကည့္တိုက္ဟာ နာမည္ေက် ာ္ေလာက္ေအာင္ကိုအထိန္းအသိမ္းတယ္လည္းေကာင္းသကိုး …
(က် ေနာ္ယူဆတာက စီဂရန္ ့ေရးတဲ့ကားေတြဟာမစ္ရွစ္နဲ ့လိုက္ပါေရးရတာဆိုေတာ့ အစီရင္ခံစာမွာ သံုးလို႔ ရရံုေလာက္ ခပ္ေသးေသးပဲလို ့ထင္္မိတာပါ အခု ဆရာေတာ္ႀကီးဖြင့္ႀကည့္ေနတဲ့ဖိုင္တြဲေတြကို
ႀကည့္ၿခင္းအားၿဖင့္ အေတာ္ကို အရြယ္ႀကီးတဲ့ ေရေဆးပန္းခ် ီကားေတြပါပဲ :O )

 ႏွစ္ေပါင္း ၁၆၂ ႏွစ္ရွိၿပီၿဖစ္ေသာ ၁၈၅၅ ခုႏွစ္က  ၿမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ဓါတ္ပံု ႏွင့္ ပန္းခ် ီကားမ် ား
ၿဖစ္ပါတယ္ …
မင္းတုန္းမင္းႀကီးဟာ
ပန္းခ် ီဆရာနဲ ့ဓါတ္ပံုဆရာကို သေဘာက် လြန္းလို ့ပတၱၿမားလက္စြပ္တကြင္းစီ နဲ ့ ေရႊဖလားတလံုးစီ
ခ် ီးၿမွင့္ခဲ့ပါေသးတယ္ ……

*မင္းတုန္းမင္းႀကီး ဓါတ္ပံုအရိုက္ခံခဲ့ မခံခဲ့ ႏွင့္ ယခုၿမင္ဖူးေနႀကပံုေတာ္သည္ အစစ္ဟုတ္ မဟုတ္ ဆက္ပါအံုးမယ္



source: ျမနန္းဆရာေတာ္